Total Harmonic Distortion
Bu soruyu yanıtlamadan önce bir amplifikatör için "harmonik nedir?" sorusunun cevabını aramakta fayda var.
Harmonikler, bir sesin temel frekansının katlarıdır. Yani bir nota çaldığında, sadece o notayı değil, onun üst katlarını (harmoniklerini) de duyarız. Amfiye 1 kHz (1000 Hz) saf bir sinyal gönderdiğimiz zaman, bu sinyali Temel Frekans(Fundamental) olarak adlandırırız. Teorik olarak amfiden beklentimiz, sinyalin bozulmadan yükseltilmesidir; eğer hayat o kadar kolay olsaydı, sadece 1 kHz duyardık.
Amfilerimiz elektronik bileşenler (transistör, lamba...) kullanır. Güç kaynağı gürültüsü, iç parazit, devre elemanlarının toleransı vardır. Topraklama, kablolama, empedans farkları gibi faktörler sapmalar yaratır. Tüm bunlar bir araya geldiğinde, frekans üzerinde sapmalar oluşmaya başlar. Buradaki sinyal üzerinde yeni bir frekans oluşur.
-
2. Harmonikler (2 × 1 kHz = 2 kHz): Orijinal müzikte olmayan, amfinin yaratmış olduğu bir frekanstır. 2. harmonik sesin sıcaklığına doğrudan katkı sağlar.
-
3. Harmonikler: Müzik daha agresif duyulur, üst frekanslar sertleşmeye başlar.
-
4. Harmonikler: Tonlarda renklenme başlar, özellikle yorgunluk yaratan bir sunum oluşur.
Lambalı amfilerden duyulan müzik, çoğunlukla kulağımıza müzikal ve sıcak olarak gelir. Bunun sebebi, lambalı amfilerde bozulmaların oldukça büyük bir kısmının ikinci harmoniklerde oluşmasıdır. Kulağımız genellikle ikinci harmonikleri iyi olarak algılar. Lambalı amfilerin genel karakterinin sıcak olmasının sebebi budur. Burada görece olarak iyi yönlü bozulmaya euphonic distortion denir.
Transistörlü amfilerde durum farklıdır. Frekans bozulmaları genellikle üçüncü ve beşinci harmoniklerde oluşur. Tonalitenin dengeli ama biraz sert, bazı kulaklarda soğuk olarak duyulmasının sebebi budur. Hiç bozulma olmadığı durumlarda ise ses steril ya da duygusuz gelebilir.
Sonuç olarak, Total Harmonic Distortion (THD) bir amplifikatörün girişine verilen saf sinyalin, çıkışta ne kadar “harmonik bozulmaya” uğradığını ifade eder.
-
Class A ya da Class AB amfide: THD 0.01% – 0.1%
-
Üst seviye bir amfide: < 0.01%
-
Referans seviyesi: < 0.001%
Total Harmonic Distortion'un azalması ile enstrümanlar gerçek tonlarını korur, detay çözünürlüğü artar.
