top of page
Pikaplar
Platine Verdier Turntable
Rezonans konusu, analog zincirde yer alan ana bileşenlerin temel tasarım felsefesini oluşturan oldukça önemli bir konudur.
Pikapları ve bileşenlerini detaylı bir büyüteç altına almadan önce bu konuyu açıklığa kavuşturmakta fayda var.
Rezonans
Rezonans, kelime anlamı olarak; bir sistemin belirli bir frekansta, dışarıdan gelen bir etkiye en büyük tepkiyi vermesi olayıdır. Başka bir deyişle, sistemin kendi doğal titreşim frekansında uyarılması durumunda, titreşimlerin büyüyerek artması ve kontrolsüz hale gelmesidir.
Çeşitli pikaplarda gördüğümüz suspended (yaylı şasiler), unsuspended (rijit yapıda şasiler), kol tasarımlarında kullanılan magnezyum, safir gibi malzemeler ya da pikap tasarımlarında motorun şasi dışına yerleştirilmesi gibi tüm tasarım felsefelerinin altında rezonans ve titreşimlerle mücadele vardır.
Rezonans
Avid Acutus
Pikap Şasilerinde Suspended (Yaylı) Tasarımlar
Suspended pikap şasilerinde çoğunlukla pikap tablası, pikap kolu ve bazen de motor, ana şasiye bağlı yayların üzerinde duran ikincil bir platonun üzerindedir. Dış şasi genellikle hafiftir; üzerinde pikap tablası, pikap kolu olan iç şasi ise teorik olarak yaylar sayesinde titreşimlerden arınmıştır.
Kullanıcı açısından en çok dikkat edilmesi gereken konu, yaylar üzerinde duran iç şasinin dengeli ve seviyede durmasıdır. Kullanışlı bir su terazisi buradaki en büyük yardımcınız olacaktır. Yeni bir pikap aldığınızda, yayların henüz yeterli esnekliğe kavuşmamış olması ya da sıcaklık farklılıkları, belli periyotlarda seviye ayarı yapmanızı gerektirecektir.
En önemli avantajları, ağırlık olarak hafif ve görece olarak uygun bütçeler ile satın alınabilmeleridir.
Yayların esnekliğine bir yere kadar müdahale edilebiliyor olması, özellikle alt frekanslarda zayıf bas tepkisine sebebiyet verebilmesi ise en önemli dezavantajıdır.
Suspended pikaplara örnek olarak Michell, Thorens TD160, Avid, Linn gibi markaları örnek verebiliriz.
Accoustic Signature Hurricane Turntable
Unsuspended (Rijit) Yapıdaki Pikap Şasileri
Unsuspended (rijit) yapıdaki pikap şasilerinde ise pikap tablası, pikap kolu ve motor, oldukça ağır bir yapıda olan şasinin üzerindedir. Burada malzeme olarak çeşitli metaller, akrilik, karbon ya da bunların birlikte kullanıldığı kombinasyonlar tercih edilir. Şasi ve malzemelerin ağırlığı, titreşimleri engellemek için en iyi yöntemlerden bir tanesidir.
Rijit yapıdaki pikapları konumlandırırken kullanılan sehpa çok önemli bir role sahiptir. Çok iyi özelliklerde ve ağır yapıda, tüm titreşimlerin kendi içerisinde sönümlendiği bir pikabı, sunta üzeri lamine kaplama bir sehpaya yerleştirirseniz; yerden ve sehpanın içinden gelen tüm titreşimleri pikabınıza yansıtmış olursunuz.
Kendi sistemimde 8 cm kalınlığında, üzeri gül ağacı ile kaplanmış sapelli ağacı kullanıyorum. Tüm bu altyapıyı sağladıktan sonra, rijit yapıda olan pikapların en büyük avantajı, kolay ayarlanmaları ve sabit bir yapıda olmaları, güçlü baslara ve geniş bir üst frekans sahnesine sahip olmalarıdır.
Dezavantaj olarak ise ağır yapının vermiş olduğu yüksek maliyet ve maksimum performans için izolasyon spikeleri (IsoAcoustics) ya da izolasyon platolarına ihtiyaç duymaları sayılabilir.
Kuzma XL DC Turntable
Belt-Drive Pikaplar
Belt-drive pikaplarda motor, pikap platosunu elastik bir kayış aracılığıyla döndürür. Motor ünitesi genellikle şasiye sabit olabileceği gibi, titreşimleri minimuma indirmek için pikap şasisinin dışarısına da konumlandırılabilir.
Belt-drive pikaplarda motor, pikap platosunu kayış yardımı ile çevirdiği için motordan gelen titreşimler minimum seviyededir. Kayış, elastik yapısı gereği titreşimleri filtreler. Belt-drive pikaplar genellikle yumuşak ve doğal bir ses yapısına sahiptir.
En önemli dezavantajları; ortamdaki ısı değişiklikleri, kayışın zamanla esneyerek fiziksel özelliklerini kaybetmesi ve diğer dış faktörler nedeniyle zaman içerisinde hız stabilitesinin bozulmasıdır. Dolayısıyla belli periyotlarda ölçümler yapılmalı ve wow & flutter bozulması durumunda kayış değiştirilmelidir.
Technics Direct Drive Turntable
Direct-Drive Pikaplar
Direct-drive pikaplarda motor, doğrudan pikap platosunun altına monte edilmiştir ve platoyu doğrudan döndürür. Motorun sağlamış olduğu yüksek tork, çok kısa bir süre içerisinde mükemmel bir hız kontrolü sağlar. Pikabın içerisindeki kontrol ünitesi, devri sürekli ölçerek maksimum doğrulukta dönmesini sağlar.
Direct-drive pikaplarda genellikle pikap kolu sabittir. Özellikle Direct-Drive pikap kolları, geometri ve ayar özellikleri açısından piyasadaki birçok pikap koluna göre üstünlükler sergilemektedir.
Direct-drive pikapların en önemli dezavantajı; motor, pikap platosuna doğrudan bağlı olduğundan, motor titreşimleri pikap iğnesi tarafından okunabilir. Bu da dip gürültüsüne sebep olur. Fakat günümüz pikaplarında bu durumu engellemek adına çeşitli tasarımlar geliştirilmiştir.
Özellikle bu hobiye yeni başlayan arkadaşların alışveriş listelerinin üst sıralarında olmasını tavsiye ederim. Hem ortalamanın çok çok üzerinde bir pikap koluna hemde çok iyi bir devir kontrolüne sahip bir pikapa sahip oluyorsunuz.
Direct-drive pikaplara örnek olarak Technics SL-1200 serisi ya da Pioneer PLX-1000 örnek olarak verilebilir.
Artisan Fidelity Garrard 301
Idler-Wheel Drive Pikaplar
Idler drive pikaplar, direct drive pikaplar ile benzer özellikler taşırlar. Idler wheel drive pikaplarda motor, pikap platosunu plastik bir tekerlek aracılığıyla döndürür. Bu durum ağır pikap platolarında bile güçlü ve sabit hız sağlar. Idler Wheel drive pikaplarda güçlü bas ve canlı tizler genel ses karakterini oluşturur. Genellikle eski ve retro pikaplarda kullanılır. En önemli dezavantajı plastik tekerleğin ve motor titreşimlerinin dip gürültü oluşturmasıdır. Artisan Fidelity firmasının yapmış olduğu modern idler wheel drive pikaplarda bu sorun minimuma indirilmiştir. Dual 1219, Garrard 301, Thorens TD-124 idler wheel pikaplara örnek olarak verilebilir.
Idler Wheel
Ball Bearing
Ball Bearing (Bilyalı Rulman) Pikaplar
Ball bearing yapıdaki pikaplarda, pikap platosu bir milin üzerine konumlandırılmış bilyenin üzerinde döner. Bilyeden dolayı sürtünme az olduğu için mikro titreşimler düşük, dip gürültü ise minimum seviyededir.
Genellikle belt-drive yapıdaki pikaplarda kullanılır. Hız stabilitesini sağlamak ve wow & flutter faktörünü düşürmek için belli periyotlarda yağlama yapılması zorunludur.
Platine Verdier Turntable
Magnetic Bearing (Manyetik Rulman)
Magnetic bearing pikapların farklı versiyonları vardır. Pikap platosu, iki ayrı mıknatısın birbirini itme gücü sayesinde sıfır temasla havada kalır. Plato, bir mil ekseninde döner ve sürtünme minimum seviyededir. Platine Verdier, bu tip pikap türünün en önemli örneğidir.
Diğer bir tasarım felsefesinde ise, rulman üzerinde bulunan ve birbirini ters yönde iten mıknatıslar sayesinde, platonun rulman üzerindeki ağırlığı minimum seviyeye getirilir. Örneğin, 20 kilogram olan bir plato, manyetik alan sayesinde bearing'lerin üzerine yalnızca 2 kg basınç uygular. Esoteric Grandioso T1, Continuum Obsidian bu tip tasarımlara örnek olarak verilebilir.
Magnetic bearing pikaplar, oldukça zorlu bir Ar-Ge süreci gerektirirler, malzeme yapıları ve hassas mühendislikleri nedeniyle oldukça yüksek fiyatlı pikaplardır.
Esoteric Grandioso T1
Continuum Obsidian
Obsidian Bearing
Air Bearing Pikaplar (Hava Yastıklı Rulman)
Air Bearing pikaplarda, pikap platosu bir kompresör tarafından sağlanan yaklaşık 2 bar gücündeki basınçlı hava vasıtasıyla temassız bir dönüş sağlar.
Basınçlı hava sayesinde, pikap şasisi ile plato arasında yaklaşık 30 mikron kalınlığında bir hava yastığı oluşur. Mekanik temas olmadığı için sürtünme ve titreşim minimumdur.
Buradaki en önemli dezavantajlardan bir tanesi, hava kompresörünün gürültülü çalışması ve hava giriş ile filtre sistemlerinin belli periyotlarda bakım ihtiyacı gerektirmesidir.
TechDAS, Bergmann, Clearaudio gibi günümüz üreticileri, geliştirmiş oldukları yenilikler ile bu dezavantajları minimuma indirmeyi başarmışlardır. Fakat hemen hepsinin ortak dezavantajı, oldukça maliyetli sistemler olmasıdır.
Bergmann Galder
Air- Bearing Turntable
bottom of page