Odyofil Sigortalar
Sigortalar, elektronik cihazlarda kullanılan basit ama hayati öneme sahip güvenlik elemanlarıdır. Temel işlevleri, elektrik devresinde aşırı akım oluşması durumunda devreyi keserek cihazların ve kullanıcıların güvenliğini sağlamaktır. Sigortalar, silindirik bir cam tüpün içinde yer alan ince bir metal tel veya bir şeritten oluşmaktadır. Çalışma prensibi oldukça basittir. Cihazın normal çalışması esnasında, elektrik akımı cam tüpün içerisindeki metal şerit üzerinden geçer. Herhangi bir şekilde aşırı akım geçmesi durumunda, tel hızla ısınır ve fiziksel olarak kopar. Bu durum, akımın akışını durdurur ve cihazın zarar görmesi engellenmiş olunur.
Cihazlarımızın devrelerinde oluşabilecek bir aşırı akım durumu; kalıcı hasara, kabloların ısınmasından dolayı kaynaklanabilecek yangın ve elektrik çarpması gibi istenmeyen durumlara sebebiyet verebilir. Yazımızın konusu olan sigortalar, çok önemli bir güvenlik bileşenidir. Ses kalitesi düşünülerek değil, koruma amaçlı tasarlanmışlardır.
Gerek üreticilerin ürün yelpazelerini genişletme ve tweak’ler ile yeni bir pazar yaratma çabası, gerek biz odyofillerin “daha iyi nasıl olabilir” arayışı, Hi-Fi zincirinde sese etki eden komponentlerin arasına sigortaları da eklemiştir. Sistemimde, Hifi Tuning, Telos, Audio Magic, Synergistic Research, AMR gibi birçok farklı markanın çeşitli model sigortalarını deneyimleme imkânım oldu. Sigortalar nasıl oluyor da Hi-Fi sistemimizde sese bazen pozitif bazen de negatif yönde etki edebiliyorlar, birlikte inceleyelim.
Öncelikle odyofiller arasında sigortanın cihazın içerisine giren sinüs sinyali ve frekansını modüle ederek seste bir iyileştirme yaptığı algısı vardır. Bu kesinlikle yanlıştır. Sigortanın içerisindeki tel, hiçbir şekilde sinüs sinyalini ve frekansını etkileyemez.
Odyofil sigortalar genellikle, düşük dirençli iletkenler kullanarak daha saf bir akım geçişi elde ederler. İletkenleri farklı malzemeler ile kaplayarak, gürültü dağılımı ve rezonans kontrolü sağlarlar. Dış yüzeyde sigortayı farklı malzemeler ile kaplayıp, EMI, elektromanyetik parazitleri sönümlerler. Bazı üreticiler, akımın tek bir yönde hareket etmesinin (yönlü sigorta) farklı sonik etkiler yarattığını iddia eder.
Yazının başında da aktardığım gibi, piyasadaki birçok odyofil sigortayı deneyimleme imkânım oldu. Şu anda da sistemimde bazı komponentlerimde odyofil sigortaları kullanıyorum. Sorulması gereken en önemli sorulardan bir tanesi: Hangi komponentlerde en iyi etkiyi alabilirim ve neden tüm odyofil sigortalar aynı etkiyi göstermiyorlar?
Bunun için bazı odyofil sigorta markalarını mercek altına alalım:
Synergictic Research Fuse
Synergistic Research Sigortalar
Synergistic Research firma olarak kendi geliştirmiş olduğu teknolojileri ve AR-GE’leri sigortalarında uygulayan bir firmadır. Sigortalar genellikle düşük dirençli, gümüş, altın, bazen bakır karışımı yüksek saflıkta iletken teller kullanırlar. Karbon veya grafen dış kaplama ile rezonans kontrolü sağlar ve elektromanyetik parazitleri sönümlerler. UEF, Quantum Tunneling gibi farklı AR-GE’ler ile sese etki eder. Yönlü iletim ile farklı sonik etkiler oluştururlar.
Telos Fuse
Telos Sigortalar
Telos, firma olarak kendi geliştirmiş olduğu teknolojileri ve AR-GE’leri sigortalarında uygulayan bir firmadır. Diğer sigorta markalarından farklı olarak Telos sigortalarına kriyojenik işlem uygular. Bu işlem esnasında metal -196 dereceye kadar soğutulur ve sonrasında sıcaklık kontrollü olarak oda sıcaklığı seviyesine yükseltilir. Bu sayede iletken metalin kristal yapısı daha stabil bir iletime izin verir. Bazı modellerinde seramik gövde kullanır ve içi kuvars ve turmalin (bor silikat) ile doldurulur. Bu işlem manyetik rezonansı ve elektromanyetik parazitleri sönümler. Telos sigortalarda da yönlü iletim mevcuttur. Akım yönüne göre tonalite değişir.
Audio Magic Fuse
Audio Magic Sigortalar
Audio Magic, “iletimdeki saflık sadece iletken ile değil, çevresel manyetik sessizlikle mümkündür” mantığıyla çalışır. Tüp içerisinde bal mumu bazlı olduğu iddia edilen sıvı yalıtkan bir malzeme vardır. Tüp içerisindeki mikro boşluklar, inert gaz dolgusu ile kapatılmıştır. Böylece nano-sıvı ve gövde yapısı sayesinde mikro vibrasyonlar bastırılır, sinyalin etrafındaki elektriksel ortam dengelenir, tonal stabilite ve berraklık sağlanmış olunur.
Audio Magic sigortaların en önemli dezavantajı, çok uzun burn-in sürelerine ihtiyaç duymalarıdır.
Sistemimde Audio Magic Ultimate Premier sigortayı Accustic Arts CD transport’ta kullanıyorum. İnanılmaz bir tonal zenginlik ve doğallık ile ön plana çıkıyor. Dijitalde streamer’dan CD transport’a geçtiğimde sunduğu ferahlama etkisi tartışılmaz.
AMR Gold Fuse
AMR Sigortalar
AMR sigortalar, odyofil sigorta dünyasında müdahaleci olmayan, nötr karakterli sigortalar olarak bilinir. Diğer markalarda olduğu gibi iddialı teknolojilerden ve AR-GE’lerden uzak durur. İletim kalitesini artırarak ve mekanik rezonansı azaltarak çalışır.
Firmanın hedefi, sinyali olduğu gibi iletmek, onun karakterine müdahale etmeden doğal akışına izin vermektir. AMR sigortalar, seramik gövde, yüksek saflıkta gümüş iletken, altın kaplamalı uçlar ve cam elyaf dolgu ile öne çıkar.
Thrax Dionysos Preamfimdeki tecrübelerim; Tonaliteye hiçbir müdahale etmeden derin bir arka plan sessizliği yaratması ve yorgunluk yaratmayan bir sunumu olması, öne çıkan özellikleridir.
Thrax Dionysos Pre ve Karan Phono Stage’de yaşamış olduğum sigorta denemelerim, her sigortanın neden her cihaz ile uyum içerisinde çalışmayacağını bizlere gösteriyor. Her iki cihazımda da ayrı ayrı olarak Synergistic Research ve Telos sigortaları deneyimledim.
Her iki cihaz için de sigortaların göstermiş olduğu ilk etki, dinamiklerin azalması ve sahnenin küçülmesi şeklinde olmuştu. Daha önce çok iyi sonuçlar almış olduğum sigortaların bu cihazlarda böyle bir sonuç vermesi şaşırtıcıydı.
İlk dikkatimi çeken detay, fabrika çıkışında her iki cihazın da Bel seramik sigortalar ile donatılmış olmasıydı. Bel sigortalar, odyofil ürün olarak pazarlanmazlar ama son derece kararlı ve tonaliteye müdahale etmeden çalışırlar.
Thrax Dionysos ve Karan Phono Stage, minimum sinyal yolu ile sinyali sadece ileten, doğallığı bozmayan, tüm süreçleri kendi içerisinde bitirmiş ve sinyale hiçbir şekilde dokunulmasın mantığıyla tasarlanmış cihazlardır.
Gerek Synergistic Research gerekse Telos, sinyal zincirine aktif olarak müdahale eden ürünlerdir. Saf yapıda bir kaynağınız varsa, sinyale aktif müdahale eden sigortalar çoğunlukla fayda değil zarar getirecektir. Sinyal yumuşaması, ton dengesinin bozulması ve faz dengesinin sapması karşılaşabileceğiniz problemler arasında yer alacaktır.
Synergistic Research ve Telos gibi sigortalar, uygun topolojideki cihazlar ile kullanıldığında, parlaklık, açıklık, arka plan sessizliği, sahne genişliği, detay artışı ve bas performansı gibi birçok parametrede olumlu etkiler yaratır. Bu durum, öncelikle cihazın topolojisine, güç devresine ve EMI hassasiyetine doğrudan bağlıdır. https://highend-electronics.com üzerinden almış olduğum Synergistic Research Pink sigortalar, Allnic DAC ile sistemimde çok çok iyi bir sinerji sergilemektedir.
Kendi yaşamış olduğum tecrübeye dönecek olursam, üreticilerin tavsiyesi ile AMR Gold sigortaya yöneldim. AMR, genel yapı olarak nötr, rezonans emici ama aktif olmayan bir yapıya sahiptir. Yönsüz yapısı ile faz veya sinyal yoluna hiçbir müdahale yapmayan bir sigortadır. Preamfinin doğal tonalitesini ve sahnesini korurken çok daha sessiz bir arka plan sağlar ve cihazın topolojisi ile son derece uyumlu.
AMR’nin bu yapısı, hem preamfimde hem de phono stage üzerinde doğal tonalite ve sahne, mikro ayrıntılarda artış ve en önemlisi sessiz bir arka plan sağlamaktadır.
Sonuç itibariyle, sigorta seçimimiz cihazımızın topolojisi ile uyumlu olmalıdır. Unutmamamız gereken asıl konu, sigortaların ana işlevinin seste iyileşme yapmak değil, sistemimizi emniyetli hale getirmek olduğudur. Cihazınızın topolojisine uygun doğru sigorta, göreceli olarak düşük bir bütçe ile sisteminizin ses kalitesinde iyileşme sağlayacaktır. Bu iyileşmenin oranı, sisteminizin hassasiyeti ile doğru orantılıdır.
Unutulmaması gereken konu, sistemimizi birbiriyle uyumlu komponentler ile oluşturmamız gerektiğidir. Hiçbir tweak, birbiriyle uyumlu bir sistemin yaratabileceği sinerjiyi oluşturamaz.
Müzikle kalın.