Arşivimiz için plak satın alırken,  satın aldığımız albüm müzik zevkimizi ve beğenilerimizi yansıtır. Albümün kapak tasarımı, yeni baskı mı yoksa dönem baskısı mı olduğu, eğer ikinci el bir plak satın alıyorsak plak yüzeyinin ne kadar temiz ve yıpranmamış olduğu, kriterlerimiz arasındadır.

Fakat bu görsel, işitsel ve fiziksel unsurların ötesinde, plakların üzerinde gizlenmiş çok daha teknik ve bir o kadar da önemli bir ayrıntı bulunur: Matriks Kodları.

​

Bizler için çoğunlukla gözden kaçan bu küçük işaretler, aslında bir plağın üretim sürecine, hangi kalıptan basıldığına, hatta hangi mastering mühendisinin elinden geçtiğine dair kritik ipuçları taşır. Plak üzerindeki matriks kodlarını okumayı öğrendiğimizde, yalnızca müziği dinlemekle kalmaz; o plağın tarihine, üretim sürecine ve arka plan hikâyesine de hâkim oluruz. Bu nedenle, matriks kodları plak koleksiyonculuğunun ve hobinin en heyecan verici gizli ayrıntılarından bir tanesidir.

​

Plakların üzerinde yer alan matriks kodu, aslında o plağın üretim sürecine dair en güvenilir kimlik bilgisidir. Bu kodlar, plağın müzik içermeyen ve “run-out groove” ya da “dead wax” olarak adlandırılan dıştaki boş alana kazınır veya damgalanır.

İlk bakışta rastgele harf ve rakamlardan oluşan bir dizilim gibi görünseler de, aslında her biri plağın üretildiği kalıp, mastering işlemi ve baskı süreci hakkında önemli ipuçları taşır.

​

Matriks kodları, bir albümün farklı baskıları arasında ayrım yapmanın en kesin yoludur. Çünkü plak kapakları ve etiketleri, aynı tasarımla yıllar içinde tekrar tekrar basılabilir. Ancak plağın üretildiği metal kalıp her seferinde farklıdır ve kalıba işlenen matriks kodu da değişir. Bu nedenle, iki plağa dışarıdan bakıldığında tamamen aynı görünse de, matriks kodları farklı ise aslında farklı baskılar oldukları anlaşılır.